“Achteraf betalen is doorgeslagen, wetgeving vanuit Europa gewenst”

Hand smartphone betalen via Buy Now Pay Later (BNPL)

Buy Now, Pay Later (BNPL), oftewel achteraf betalen voor een (online) aankoop, is de laatste tijd veelvuldig in het nieuws. Niet alleen omdat het gebruik van de betaaloplossing aan populariteit wint, maar ook omdat de roep tot een betere bescherming van de consument steeds luider doorklinkt. BPNL-providers wordt verweten dat er aan de producten die zij bieden risico’s kleven die kunnen leiden tot een schuldenlast voor consumenten. Inmiddels stuurt niet alleen de Autoriteit Financiële Markten (AFM), maar ook de markt zelf aan op meer regelgeving voor BNPL.

Buy Now, Pay Later dankt een groot deel van haar populariteit aan het feit dat er eerst producten besteld kunnen worden, maar klanten pas later (achteraf) hoeven te betalen. Geheel kosteloos, zo lijkt het op het eerste gezicht. Maar veel van de bedrijven die het aankoopbedrag voorschieten, verdienen flink aan de boetes die volgen als de rekening te laat wordt betaald. Eén op de vijf consumenten heeft wel eens een betaling gemist en daardoor dus een boete ontvangen.

Weten hoe jij BNPL op een verantwoorde manier in jouw webwinkel aan kunt bieden? Je leest er meer over in dit artikel.

Striktere regelgeving voor BNPL

In navolging van de Financial Conduct Authority (FCA) in de UK, de Financial Counselling Australia en de Europees Commissie, legt ook de Nederlandse overheid de BNPL-sector inmiddels onder het vergrootglas. Zo lieten medewerkers van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) en Justitie vorige week tegenover NOS Nieuwsuur weten dat het tijd is voor striktere regelgeving voor het Buy Now, Pay Later-concept.

Daniëlle de Jager van AFM: “We zien dat achteraf betalen enorm in opkomst is. Eén op de vijf klanten van de apps betalen nu al extra kosten. Bijvoorbeeld bij het missen van een betalingstermijn. Dat vinden wij een groot aantal.”

Verdienmodel van BNPL-providers

Het verdienmodel van bedrijven zoals Klarna, Riverty (tot voor kort bekend als Afterpay), Tinka en Billink is tweeledig: enerzijds halen ze verdiensten uit een vergoeding van de winkelier, maar daarnaast verdienen ze ook als klanten te laat betalen. De inkomsten uit boetes kunnen flink oplopen; bij Klarna tot wel 40 procent van de omzet. De Jager: “We denken dat daar ook wel een prikkel inzit: er is niet veel belang bij het goed informeren van je klanten over de betalingstermijn en de hoogte van de kosten.”

Klarna laat in een reactie tegenover de NOS weten dat hun bedrijfsmodel gericht is op inkomsten van de winkeliers en niet uit consumenteninkomsten. “Het lijkt me gezond dat dat hun intentie is”, stelt de Jager, “maar tegelijkertijd zien wij uit cijfers dat tot 40 procent van de omzet van dit soort bedrijven komt uit kosten voor te late betalingen. Dat is niet helemaal in lijn daarmee.”

AFM-rapport Buy Now, Pay Later (BNPL)

Bovendien wijst onderzoek van AFM (pdf) uit dat veel aanbieders er weinig aan doen om consumenten te beschermen. Zo kunnen er veel bestellingen tegelijkertijd worden geplaatst en worden consumenten pas geweerd van het gebruik wanneer ze in het incassotraject zitten. Vooral jongeren blijken hier gevoelig voor. “De beste klant is er een die betaalt, maar het liefste wel te laat,” zo lijkt het volgens De Jager.

Rechter Marjolein van der Kolk ziet op haar zittingen dagelijks mensen met problematische schulden. Door achteraf te betalen, lopen die schulden snel op. “Als je iets koopt dan ben je er op dat moment blij mee, maar drie weken later ben je er aan gewend en vergeet je nog wel eens dat je nog moet betalen”, zegt ze.

Ondertussen liggen er dan alweer andere rekeningen die ook betaald moeten worden. “En wat is er dan makkelijk om net te doen of te zeggen of je die rekening niet hebt gezien?”, zegt Van der Kolk. “Als je dat maar drie keer doet, dan kom je vanzelf bij ons en zijn de kosten inmiddels flink hoger dan je in eerste instantie had moeten betalen. Echt zonde.”

Goede voorbeelden

Aan het rapport van de AFM (pdf) hebben onder meer de betaalmethoden Klarna, Riverty, Billink, Tinka en in3 deelgenomen. Hoewel er dus zeker bepaalde risico’s kleven aan de betaaloplossingen en bepaalde aanbieders beloven om hun verdienmodellen aan te passen, zijn er ook aanbieders die het al goed doen. In het AFM-rapport blijkt dit vooral bij nieuwere betaalmethoden, zoals uitgesteld betalen in 3 delen, zonder rente.

Het Nederlandse in3, dat in mei van dit jaar een samenwerking sloot met psp Mollie, heeft zich hier als eerste op de Nederlandse markt in gespecialiseerd en het verdienmodel is heel transparant: enkel via webwinkels die een commissie betalen. In3 rekent geen rente bij de consument, er worden geen boetes of andere kosten in rekening gebracht voor late betalingen en het bedrijf stelt ook aan het incassotraject geen euro te verdienen.

De betaalmethode biedt consumenten inzicht in hun bestedingslimiet. Daarmee is ook het aantal orders dat men kan plaatsen ook gelimiteerd. Verder wordt de consument beschermd doordat je pas een nieuwe bestelling kunt plaatsen wanneer je geen openstaande betaaltermijnen hebt. Veel BNPL-aanbieders weren nieuwe bestellingen van consumenten pas in een veel later stadium, namelijk wanneer ze al in een incassotraject zitten. Dan is het kwaad al geschied.

Achteraf betalen is doorgeslagen

Hans Langenhuizen, CEO van in3, geeft commentaar op alle berichtgeving: “BNPL lijkt een beetje te zijn doorgeslagen en lijkt daar nu ook echt schade van te ondervinden. In bepaalde sectoren, waaronder fashion, is achteraf betalen de norm geworden. Dat vind ik op zich niet vreemd omdat je producten wilt kunnen passen voordat je ze koopt. Dat doe je in een fysieke winkel ook. Maar tegenwoordig kunnen we alles achteraf betalen, zelfs eten en drinken. Je kunt in Nederland online alcohol bestellen en pas over 30 dagen moeten afrekenen. Vreemd, toch?”

Er is nog een belangrijke, onderbelichte keerzijde van achteraf betalen, namelijk dat dit enorm veel retourzendingen oplevert. Dit kost een winkelier veel geld. Deze ‘retourcultuur’ werkt consumeren in de hand en het zorgt ervoor dat pakketdiensten maar blijven rijden. Jaarlijks worden er in Europa miljarden euro’s aan bruikbare goederen zoals kleren en elektronica vernietigd, omdat dat goedkoper is dan geretourneerde of onverkochte artikelen opnieuw in distributie te brengen.

“Daar doen wij niet aan mee. Wij sluiten bewust productcategorieën uit die naar onze mening niet passen bij uitgestelde betaling. Omdat wij geld verdienen wanneer de consument netjes betaalt, bieden we onze service alleen aan in markten die passen bij onze dienstverlening. Ook het feit dat je het eerste deel van je bestelling direct betaalt, maakt dat mensen zich al bewuster zijn van de aankoop en minder snel retourneren. Wij zijn heel blij dat de Europese Commissie zich beraadt over wetgeving van BNPL,” besluit Langenhuizen.

Europees ingrijpen

De Europese Commissie heeft voorgesteld om BNPL te reguleren binnen de Richtlijn Consumentenkrediet (CCD). Als dit daadwerkelijk gaat gebeuren zullen BNPL-aanbieders moeten voldoen aan verschillende eisen op het vlak van onder meer informatiever¬strekking, kredietwaardigheidstoets en achterstandsbeheer. Gezien de risico’s van BNPL vindt ook de AFM het nodig om met regulering van BNPL de bescherming van consumenten die gebruik maken van dit product te vergroten. De meeste betaalmethodes hebben zich uitgesproken om hun verdienmodellen en processen te verbeteren en zullen wellicht onder druk of toezicht van de AFM of de Europese commissie wel moeten.

Update 31-10-2023

De Autoriteit Financiële Markten (AFM) laat weten positief te zijn over de gedragscode van de aanbieders van Buy Now, Pay Later (BNPL) om de kwaliteit van de dienstverlening te verbeteren. Om consumenten voldoende te beschermen, vindt de AFM het echter nog steeds noodzakelijk dat voor deze vorm van krediet Europese regelgeving in werking treedt.

Bron afbeelding: Depositphotos

Gerelateerde publicaties op Internetkassa.nu: