Steeds meer online ondernemers spelen in op de deeleconomie, door platformen te bieden waar consumenten producten of diensten onderling beschikbaar kunnen stellen. Door het toegenomen aanbod aan deelplatformen, verschuift ook de behoefte van de consument steeds meer van ‘bezit’ naar ‘lenen’. Het aantal Nederlanders dat gebruik maakt van deelplatformen (Airbnb, Airdnd, SnappCar), klusplatformen (Uber, Helpling) en tweedehands-platformen (Marktplaats) is in drie jaar verviervoudigd.
Dat betekent dat in 2016 een kwart van de bevolking op enige wijze gebruik maakte van deze ‘sharing economy’. Dat blijkt uit het rapport ‘Eerlijk delen’ over de deel- en kluseconomie dat het Rathenau Instituut gisteren publiceerde.
‘Reguleer deel-diensten als Uber en Airbnb voordat ze monopolie krijgen’
Naast de positieve effecten van de deeleconomie, zoals het genereren van werkgelegenheid, het stimuleren van ondernemerschap en innovatie in bestaande sectoren, roept het Rathenau Instituut toch op tijdig beleid te maken op dergelijke deelplatformen om negatieve effecten te voorkomen. “Vanuit publiek belang moeten we deelplatformen voldoende ruimte geven bestaande markten te innoveren. Maar voordat ze in hun sector te dominant zijn, moeten we ze reguleren”, zo stelt Melanie Peters, directeur van het Rathenau Instituut. Ze doelt daarmee op het feit dat online deelplatformen publieke waarden als consumentenbescherming, openbare orde en privacy onder druk zet. In de deeleconomie dienen maatschappelijke belangen beter beschermd te worden. Dit vraagt om beleid dat de positieve effecten stimuleert en de negatieve effecten beperkt.
Deelplatformen beginnen kleinschalig maar hebben de natuurlijke neiging zich te ontwikkelen tot monopolie. Ze functioneren immers beter naarmate meer mensen deelnemen en hun gegevens delen. Juist die snelle ontwikkeling in schaalgrootte zet druk op bestaande publieke waarden.
‘Data meenemen’
Het rapport doet een aantal concrete aanbevelingen. Ten eerste zou de overheid de juridische status van deel- en klusplatformen moeten verhelderen. Verder zou de overheid een derde, vertrouwde partij, kunnen aanstellen voor het toezicht op een platform, op een manier die de privacy van deelnemers waarborgt. Tot slot zou gestimuleerd moeten worden dat beoordelingen op platformen betrouwbaar en meeneembaar zijn. Peters: “Deelplatformen zijn data-gedreven en grotendeels afhankelijk van de data en beoordelingen van hun gebruikers. We stellen voor te regelen dat gebruikers hun reputatiedata mee kunnen nemen naar andere platformen.”
Betaaloplossingen voor deelplatformen: iDEAL-C2C en Split Payments
De opkomst van deelplatformen vraagt ook om een specifieke benadering in het online betaalproces. Partijen binnen de betaalbranche spelen daar steeds beter op in. Zo maakte Currence eind vorig jaar iDEAL geschikte voor betalingen tussen particulieren op marktplaatsen, en ontwikkelde Business Partner PayCheckout recentelijk Split Payments. Daarnaast biedt ook Acapture met SlicePayeen passende betaaloplossingen voor platformen. Deze laatste features lenen zich uitstekend voor ondernemers in de ‘sharing economy’; het voorziet namelijk in een gesplitste uitbetaling aan de verschillende verkopers of belanghebbenden.
Gerelateerde publicaties:
