Het nieuwsbericht kwam voorbij in een periode van relatieve rust voor de betaalmarkt, tussen kerst en oud en nieuw; ook consumenten kunnen nu geld naar elkaar overmaken via iDEAL. De lancering van de betaal app Tikkie effende de weg voor een iDEAL-overboeking tussen particulieren, maar inmiddels zijn er meer partijen die de zogenoemde iDEAL C2C-betaling willen faciliteren. Het noopte Currence tot een aanpassing in de iDEAL-regelgeving. “De essentie van de nieuwe regels voor iDEAL C2C-diensten is dat er een duidelijk onderscheid tussen traditionele C2B-betalingen en nieuwe C2C-betalingen wordt aangebracht.”
Op het eerste gezicht een zeer goede zaak, want met de vernieuwde regelgeving is de markt te reguleren en kunnen eisen worden gesteld aan C2C-aanbieders zoals bunq en Tikkie van ABN AMRO. Keerzijde is wel dat er sprake is van een koerswijziging binnen Currence; met de mogelijkheid van een iDEAL-overboeking tussen consumenten stapt Currence duidelijk af van iDEAL dat alleen als C2B-betaalproduct (consument naar bedrijf) kon worden aangeboden.
En dat terwijl het enkele jaren terug juist de handhaving voor iDEAL-aanbieders (CPSP’s en acquirers) aanscherpte om het zakelijk karakter van iDEAL te onderstrepen, en fraude via iDEAL te minimaliseren. CPSP’s en acquirers (zoals banken) werden door Currence verplicht gesteld om iDEAL alleen nog maar aan zakelijke gebruikers beschikbaar te stellen. Ze moesten strenger controleren op de voorwaarden aan ondernemers (waaronder het aanhouden van een zakelijke bankrekening) en webwinkels controleren voordat de iDEAL-acceptatie kon worden geactiveerd. Extra compliance-vraagstukken dus voor de payment provider.
Met de recente aanpassing wordt het voor consumenten onderling mogelijk om iDEAL te gebruiken bij een overboeking. Internetkassa.nu ging in gesprek met Gijs Boudewijn, adjunct-directeur van Betaalvereniging Nederland, over de uitbreiding naar particuliere ontvangers, de aanvullende regelgeving en kansen en mogelijkheden voor partijen in de iDEAL-betaalketen.
Betaalvereniging Nederland vertegenwoordigt Currence en de banken, als eigenaar van het betaalproduct iDEAL. Kun je toelichten waarom er is gekozen om iDEAL vanaf nu ook beschikbaar te maken voor consumenten (C2C)?
“De vraag uit de markt werd alsmaar groter, mede omdat iDEAL inmiddels zo’n vertrouwd en gemakkelijk betaalmiddel is. Nadat we in overleg met alle licentiehouders de zogeheten Rules & Regulations (de R&R, de ‘spelregels’ rondom iDEAL-acceptatie, red.) hadden aangepast, konden we de mogelijkheid voor consument-aan-consumentbetalingen (C2C-betalingen) formeel vrijgeven.”
Voor welke partijen is de iDEAL C2C-betaling interessant?
“iDEAL C2C-betalingen zijn handig voor eenvoudige betalingen aan familie of vrienden, bijvoorbeeld via WhatsApp, SMS of e-mail. De betaler hoeft dan niet zelf het IBAN-rekeningnummer van de begunstigde te weten of op te vragen. De betaling verloopt via iDEAL bij de eigen vertrouwde bank, naar de zakelijke bankrekening van de C2C-aanbieder.
Het is dus handig voor kleine onderlinge betalingen, bijvoorbeeld om een gezamenlijk avondje uit te verrekenen via een zogeheten ‘betaalverzoek’. Het kan ook gebruikt worden tussen particulieren op Marktplaats, wanneer de particuliere verkoper zo snel mogelijk zekerheid wil hebben over de betaling. Omgekeerd heeft de koper ook zekerheid dat er is betaald, waardoor de verkoper geen reden heeft om de tegenprestatie uit te stellen of te vertragen. Wanneer de koper met iDEAL heeft betaald, kan de particuliere verkoper meteen over de brug komen met de beloofde goederen. De feitelijke iDEAL-betaling wordt in deze situatie verzorgd door een geaccrediteerde iDEAL C2C-aanbieder.”
Zijn ook de gecertificeerde iDEAL-verstrekkers (de CPSP’s) in het overleg tot aanpassing van de R&R betrokken? En zo ja, wat is hun standpunt in het beschikbaar stellen van iDEAL voor consumenten?
“Ja, de CPSP’s zijn daarbij ook geraadpleegd. Zij wilden vooral goed geregeld zien dat iDEAL C2C-betalingen niet voor zakelijke doeleinden gebruikt worden.”
Een begrijpelijk standpunt, want het zakelijk gebruik van iDEAL is tenslotte hun core business. Daarbij waren het vooral deze CPSP’s die werden geconfronteerd met strengere handhaving rondom het faciliteren van iDEAL-acceptatie voor webshops.
In 2010 waren het DNB en Currence die de handhaving rondom iDEAL aanscherpte, en maakte het iDEAL-acceptatie zonder zakelijke bankrekening onmogelijk. Dit om directe iDEAL-betalingen aan frauderende particulieren te voorkomen. Hoe is die stap van destijds uit te leggen, in het licht van de huidige ontwikkelingen waarbij particulieren weer toegang krijgen tot iDEAL?
“iDEAL was tot nu toe alleen bedoeld voor C2B-betalingen (consument-aan-bedrijf). Rond 2010 dienden zich malafide acceptanten aan die iDEAL in valse webwinkels misbruikten voor fraude en oplichting en daarmee de grenzen opzochten van deze zakelijke doelstelling van iDEAL. Daarom zijn rond 2010 de teugels voor iDEAL-acceptanten aangehaald.”
Met als gevolg dat CPSP’s en acquirers alleen acceptanten mogen aansluiten met een KvK-inschrijving, een zakelijke bankrekening en een bonafide website die aan de wettelijke eisen voldoet (contactgegevens, geregistreerd vestigingsadres etc.). Dat betekent extra controle op haar klantenbestand en dus een verhoogde werkdruk en regelzucht.
In deze nieuwe opzet kunnen consumenten geld naar elkaar overmaken via iDEAL, waarbij de particuliere ontvanger geen inschrijving KvK, zakelijke bankrekening en een website hoeft te hebben.
Is dat niet een stap terug? In 2010 de handhaving aanscherpen om katvangers buiten de deur te houden, die via de nieuwe C2C-constructie alsnog iDEAL kunnen inzetten.
“Voor oplichters die zich voordoen als zakelijke acceptant (als webwinkel) zijn de regels nog net zo streng als voorheen. De aangepaste R&R voorzien erin dat het bij de nieuwe iDEAL C2C-betaling voor de betaler helder is dat hij aan een particuliere ontvanger betaalt en niet aan een zakelijke acceptant. De markt ziet het daarom als een stap vooruit. De betaler is daarmee gewaarschuwd dat hij goed moet opletten dat de ontvanger betrouwbaar is, zoals bij iedere betaling aan een (onbekende) particulier. Wij denken dat door de nieuwe regels het zakelijke gebruik (C2B) en het particuliere gebruik (C2C) van IDEAL goed van elkaar onderscheiden kunnen worden.”
In de zakelijke omgeving (C2B) weet je als betalende partij dat je met een bedrijf van doen hebt. Dit bedrijf is bovendien, voor de acceptatie van iDEAL, uitvoerig gescreend door CPSP of acquirer. Geen 100% zekerheid en nog steeds is de betaling onomkeerbaar, maar wel elementen om fraude te minimaliseren en katvangers buiten de deur te houden.
Bij een iDEAL betaling tussen particulieren (bijvoorbeeld met een betaalverzoek via de bank) zijn de mogelijkheden om de ontvangende partij te ‘screenen’ beperkt. Hoe wordt fraude in de C2C-constructie toch geminimaliseerd?
“De betaler kan bij de nieuwe C2C-betaaldiensten duidelijk zien dat hij aan een particulier betaalt. De C2C-aanbieder, die wel aan strenge eisen voldoet, kan een particuliere ontvanger afsluiten zodra er tekenen van fraude zijn.”
Hoe ziet de betaler (in de praktijk) dat hij aan een particulier betaalt? Hoe moet dit volgens de vernieuwde R&R ingericht worden?
“De rechten en plichten van particuliere gebruikers moeten helder en eenvoudig in de voorwaarden van de C2C-aanbieder staan en die voorwaarden moeten makkelijk op de website van de aanbieder te vinden zijn. Letterlijk staat er in de R&R:
“De C2C-aanbieder maakt aan betaler en ontvanger duidelijk wat zijn C2C-dienst inhoudt en welke rechten en plichten iedere partij heeft. […] De voorwaarden waaronder de C2C-aanbieder haar C2C-dienst aan particulieren aanbiedt, dienen duidelijk en eenvoudig beschikbaar te zijn.”
Boudewijn vervolgt: “De betaler geeft zelf opdracht tot de betaling en net als bij een iDEAL B2C-betaling moet deze de betaling alleen autoriseren als hij of zij de opdracht heeft gecontroleerd en ermee akkoord gaat.”
Je gaf eerder aan dat een C2C-aanbieder een particuliere ontvanger kan afsluiten als deze iDEAL toch voor zakelijk gebruik inzet. Hoe gaan zij dat in praktijk controleren en waarborgen dat iDEAL alleen voor particulier gebruik wordt ingezet?
“Met behulp van monitoring en op grond van feedback van gebruikers. Currence let er bij de accreditatie op dat de iDEAL C2C-aanbieder voldoende controlemaatregelen heeft getroffen. Het is helemaal niet in het eigen belang van acquirers en CPSP’s om zakelijk gebruik van C2C-betalingen te gedogen.”
CPSP’s en acquirers dienen bij de aansluiting van een iDEAL-acceptant verplicht bepaalde documenten uit te vragen (waaronder een uittreksel KvK en een bewijs van een zakelijke bankrekening). Welke eisen dient een C2C-aanbieder te stellen aan zijn klanten en gebruikers?
“De belangrijkste voorwaarde vanuit de R&R is dat de particuliere ontvanger een IBAN heeft en de dienst niet gebruikt voor zakelijke doeleinden. Daarnaast kan de C2C-aanbieder zelf aanvullende voorwaarden stellen.
Er worden vanuit de R&R geen documenten van de particuliere ontvanger gevraagd. Maar die is natuurlijk wel bij het openen van zijn betaalrekening door zijn bank geïdentificeerd. Bovendien zal de iDEAL C2C-aanbieder monitoren op het juiste gebruik van zijn betaaldiensten.”
Maar ook de zakelijke klant wordt toch door zijn bank geïdentificeerd bij het openen van de rekening. Met andere woorden; verandert er daardoor ook iets in het screeningproces voor CPSP of acquirer?
“Aan de controle op gewone zakelijke iDEAL-acceptanten is niets gewijzigd bij de invoering van C2C-betalingen. Banken stellen aan zakelijke rekeninghouders doorgaans strengere eisen dan aan particuliere klanten. Ook de monitoring van zakelijke bankrekeningen is doorgaans intensiever. Daar is ook niets aan gewijzigd.
C2C-aanbieders vormen een nieuwe groep zakelijke klanten voor acquirers en CPSPs. Aan deze nieuwe soort klanten worden inderdaad strengere eisen gesteld dan aan gewone iDEAL-acceptanten.
iDEAL C2C-aanbieders vallen ergens tussen volwaardige CPSPs en gewone iDEAL-acceptanten, wat betreft de acceptatie. Net als gewone acceptanten mogen ze iDEAL-betalingen direct op een eigen rekening ontvangen. Gewone acceptanten hoeven echter niet door Currence geaccrediteerd te worden, terwijl C2C-aanbieders wél een accreditatie moeten hebben. Bovendien moet een C2C-aanbieder een vergunning als betaaldienstverlener in de EU hebben.”
Daarmee biedt deze nieuwe C2C-doelgroep dus extra kansen voor bestaande CPSP’s en acquirers?
“Met C2C-diensten wordt een nieuwe groep klanten voor acquirers en CPSPs aangeboord: de C2C-aanbieders. Die nieuwe C2C-aanbieders zullen natuurlijk ook extra iDEAL-transacties genereren, ten behoeve van betalingen tussen consumenten.”
Particuliere iDEAL-betaling verloopt via tussenrekening C2C-aanbieder
Omdat een iDEAL-betaling tussen twee consumenten in feite een gewone overboeking is, komt een iDEAL C2C-betaling ook tegemoet aan de groeiende wens van consumenten om 24 uur per dag, 7 dagen per week onderlinge betalingen te kunnen doen. En dat op basis van een makkelijk te herkennen en te controleren mobiel telefoonnummer of e-mailadres. Het gebruik van iDEAL in zo’n betaalomgeving zorgt vooral voor meer gemak en snelheid.
Dat betekent niet dat het geld ook direct op de rekening van de ontvanger staat. Een iDEAL C2C-betaling wordt eerst overgeboekt naar de C2C-aanbieder. Dat blijkt ook uit de betaalgegevens die bij de iDEAL-betaalopdracht vermeld worden en die de betaler kan controleren vóórdat hij de iDEAL-betaling goedkeurt. Daarna zorgt de C2C-aanbieder dat de betaling wordt doorgeboekt naar de IBAN van de particuliere ontvanger. Je betaalt met een iDEAL C2C-betaling dus nooit direct aan de ontvanger, maar altijd via een tussenrekening van de C2C-aanbieder.
Inmiddels heeft Currence, met betaaldienstverlener Online betaalplatform, een eerste partij geaccrediteerd als iDEAL C2C-aanbieder. De oplossingen van ABN AMRO (Tikkie), bunq, Florin, Sowdan en ING zitten momenteel in het accreditatie-proces.
